۱۵ نکته مهم برای نگهداری موتور برق

موتور برق چیست؟
همانطور که از نام آن پیداست، وسیله‌ای الکتریکی برای تأمین برق در مکان‌هایی است که فرایند قطعی برق متناوب و یا همیشگی‌ست. این دستگاه انرژی مکانیکی حاصل از سوختن گاز، بنزین یا گاز مایع را به انرژی الکتریسیته تبدیل می‌کند. این دستگاه انواع مختلفی دارد که در حالت‌های متفاوت و در شرایط متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سال‌های اخیر و در پی قطعی متناوب برق در شهرهای ایران، قطع ناگهانی برق به شکل تأسف‌باری باعث سوخته شدن وسایل الکتریکی، نابودی محصولات کشاورزی، نابودی محصولات دامی و… شده است، اما این وسیله تا حدودی از خسارت‌های وارده کاسته و بسیار مفید واقع شده است. این محصولات در داخل بازار خرید و فروش، بیشتر با نام پرتابل یا ژنراتورهای کوچک هواخنک شناخته می‌شوند.

چگونگی عملکرد موتور برق
موتور برق‌ها به طور مستقیم و به خودی خود الکتریسیته تولید نمی‌کنند، بلکه با بهره‌گیری از منبعی خارجی، الکترون‌های موجود را وادار به حرکت کرده و سپس با کمک مدار الکتریکی، برق تولید می‌کنند.

اجزای اصلی موتور برق:
موتور برق شامل اجزایی است که تا حدودی بخش‌های مهم و حیاطی آن را به شما معرفی می‌کنیم:
1) بدنۀ اصلی: محفظه‌ای اغلب مکعبی شکل است که تمام بخش‌های موتور روی آن سوار شده است.
2) موتور: مهم‌ترین بخش و در واقع نیرو محرکۀ دستگاه است (هرچه توان موتور بالاتر، میزان برق تولیدی بیشتر).
3) ژنراتور: همان مولد برق می‌باشد که وظیفۀ اصلی او تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی است.
4) سیستم AVR یا تنظیم کنندۀ ولتاژ: قطع کنندۀ جریان برق در هنگام نوسانات است.
5) مخزن باک: مدت زمان عملکرد موتور بستگی به میزان سوخت دارد.
6) پنل کنترل: همان سیستم استارت و توقف موتور است.
7) سیستم خنک‌کننده یا اگزوز: مانع داغ شدن دستگاه می‌شود.
8) سیستم روانکاری یا روغن‌کاری: به بهبود عملکرد دستگاه کمک می‌کند.
9) سیستم هشداردهنده: اگر خطری دستگاه را تهدید کند، به موقع هشدار می‌دهد.
10) مابقی اجزا که شامل: چرخ، دسته و… است.

انواع موتور برق: موتور برق‌ها انواعی دارند که بر مبناهای متفاوتی تقسیم‌بندی می‌شوند.
الف) انواع موتور برق برحسب سوخت مصرفی
1) موتور برقِ گازسوز: انرژی حاصل از سوختن گاز مایع را به برق تبدیل می‌کند؛ طول عمر بالایی دارد، کم مصرف و بی‌خطر است اما باعث آلودگی هوا می‌شود و منبع سوخت آن به سادگی در دسترس نیست.
2) موتور برقِ بنزینی (کیفی): پرکاربردترین نوع موتور برق است. کوچک و قابل حمل است اما در فضای بسته موجب خفگی می‌شود و باید حتماً در فضای باز مورد استفاده قرار گیرد. جریان تک فاز یا تک خروجی (برق متناوب موجود در پریزهای منازل که بسته به میزان فرکانس شاهد قطع و وصل آن هستیم) را ارائه می‌کند و اغلب توان کمتری دارد.
3) موتور برق دیزلی: این موتور با فشرده کردن هوای درون سیلندر عمل احتراق را برای تولید برق انجام می‌دهد. فاقد سیستم جرقه و احتراق است. آلودگی صوتی ایجاد نمی‌کند و کم صداست. جریان تک فاز، سه فاز (برق کارخانه‌های بزرگ که به شکل مداوم برقرار است) و مختلط (یا تک فاز و یا سه فاز) را ارائه می‌کند.
4) موتور برق دوگانه‌سوز: که خود دو نوع است:
موتور برق دوگانۀ بنزین‌سوز بر پایۀ گاز
موتور برق دوگانۀ گازسوز بر پایۀ بنزین

ب) انواع موتور برق برحسب ولتاژ
1) موتور برق تک فاز (تک خروجی): برق موجود در پریزهای خانگی.
2) موتور برق سه فاز (سه خروجی): جهت مصارف صنعتی، کم هزینه و پرکاربرد.

پ) انواع موتور برق برحسب سیستم راه‌اندازی
1) موتور برق هندلی: دارای یک طناب است که باید با دست کشیده شود تا موجب چرخیدن موتور گردد. پس از آن با کمک سوخت و ایجاد جرقه، دستگاه روشن می‌شود. مانند: موتور برق‌ موجود در مزارع.
2) موتور برق استارتی: دارای استارت الکتریکی و باطری است و با فشار دادن دکمۀ استارت، روشن و خاموش می‌شود. مانند: موتور برق موجود در ویلاها.
3) موتور برق اتوماتیک: با قطع برق از جانب شبکه مرکزی، بلافاصله قطعی را توسط سنسورهای تعبیه شده خود تشخیص داده و فوراً روشن می‌شود. مانند: موتور برق‌ موجود در بیمارستان‌ها، شرکت‌های تولیدی، مراکز پرورش ماهی و…

ت) انواع موتور برق برحسب شاسی
1) موتور برق دارای کانوپی (اتاق سایلنت): این موتور برق دارای شاسی محصور شده برای جلوگیری از ایجاد آلودگی صوتی است.
2) موتور برق بدون کانوپی: صدای زیادی از خود اشاعه می‌دهد و بعد از مدتی استفاده مداوم از این دستگاه، باعث ضعف شنوایی در افراد می‌شود.

تا حدودی با انواع موتور برق آشنا شدید، امروزه می‌توان انواع موتورهای برق را در فروشگاه‌های لوازم و تجهیزات صنعتی، مشاهده و برحسب نیاز خود اقدام به خرید هرکدام نمود. بدون شک وسایل و امکانات در دسترس انسان برای رفاه و داشتن زندگی بهتر است، پس تمایل بشر به انتخاب بهترین‌ها، کاری عجیب و شگفت‌انگیز نیست. از نظر فروشگاه‌های بزرگ و پیشرفته، یک موتور برق خوب و ایده‌آل خصوصیاتی دارد، که آشنایی با این خصوصیات، خالی از لطف نیست.

خصوصیات یک موتور برق ایده‌آل
1) کارایی و کیفیت لازم را داشته باشد.
2) آلودگی صوتی ایجاد نکند.
3) کم هزینه و به صرفه باشد (نوع سوخت موتور).
4) متناسب با تعداد فاز و توان مصرفی مورد نیاز خریدار باشد (مثلاً توان موتور برق باید kw۳ بیشتر باشد تا یک کولر گازی را روشن کند).
5) متناسب با محیط موردنظر باشد (موتور برق‌های کانوپی‌دار(سایلنت) مناسب فضای درمانگاه).
6) گارانتی یا خدمات پس از فروش داشته باشد.

مزایا و معایب موتور برق
با توجه به کاربرد متفاوت وسایل و امکانات، هر وسیله‌ای به نوع خود مزایا و معایبی را داراست، که چیزی از ارزش و کارایی آن نمی‌کاهد، اما باعث می‌شود خریدار انتخاب معقولانه و هوشمندانه‌تری داشته باشد. در پایین اشاره‌ای به برخی از این مزایا و معایب خواهیم داشت.

مزایای موتور برق
1) جلوگیری از خسارات (خساراتی که در اثر قطعی برق بر کشاورزان و صنعت‌گران وارد شده).
2) کم صدا و به صرفه بودن برخی از موتور برق‌ها (در پی داشتن هزاین کمتر برای خریدار).
3) اتومات بودن برخی از این موتور برق‌ها (در موتوربرق‌های اتوماتیک امکانی ایجاد شده که پیش از قطعی برق کم شدن ولتاژ را تشخیص داده و بلافاصله شروع به کار می‌کند و مانع از سوختن ناگهانی وسایل پیشرفته و گران قیمت می‌شود).
4) استفاده از سوخت مصرفی مفید و فاقد آلودگی (در برخی از این موتور برق‌ها).

معایب موتور برق
1) صدای زیاد یا ایجاد آلودگی صوتی (در برخی از موتور برق‌ها).
2) سوخت مضر که موجب آلودگی هوا شود (در برخی از موتور برق‌ها).
3) حساسیت و آسیب‌پذیری بسیار زیاد برخی از دستگاه‌ها، که باید به خوبی مراقبت شود.
بی‌گمان هر وسیله‌ای که در دسترس بشر و مورد استفادۀ بشر قرار می‌گیرد، برای سهلوت در انجام کارهاست. اما این امکانات و وسایل جدای از بهره‌وری، نیاز به انجام یکسری اقدامات جهت حفظ و مراقبت دارند، که در صورت عدم رعایت این اقدامات و چهارچوب‌ها نباید انتظار عملکرد مناسب و مفید از دستگاه داشته باشیم. در پایین اشاره‌ای به برخی از این اقدامات خواهیم داشت:

15 نکته کلیدی برای حفظ و نگهداری موتور برق
1) رجوع به دفترچه راهنمای همراه وسیله (خواندن دقیق دفترچه و عمل به دستورات آن)
2) پرهیز از وارد شدن ضربات سخت به دستگاه
3) روغن‌کاری به موقع دستگاه (پنج ساعت پس از اولین استفاده و مِن بعد،۱۰۰ ساعت یک بار)
4) تعویض به موقع فیلتر هوا و شمع موتور
5) قرار دادن موتور در محیطی مناسب (پرهیز از قرار دادن موتور در محلی نمور و خیس)
6) استفاده بهینه از موتور برق (جلوگیری از استفاده مداوم)
7) نصب خازن جهت بهبود عملکرد موتور (مراقب داخلی موتور)
8) تهیه کلاف بزرگ برای موتور (جهت جلوگیری از خسارت)
9) پرهیز از اتصال مستقیم سیم خروجی مولد به برق
10) پرهیز از اضافه کردن سوخت به دستگاه در هنگام روشن بودن (حداقل ده دقیقه بعد از خاموشی این کار انجام شود)
11) استفاده از کلید تبدیل (change over)
12) اگر به هر دلیلی مدت زمانی طولانی از دستگاه استفاده نکرده و به آن نیاز پیدا نکردید، هر ماه یکبار دستگاه را روشن و پس از ۲۰ دقیقه خاموش کنید.
13) پرهیز از ریختن آب یا مواد شیمیایی بر روی دستگاه
14) عدم قرارگیری دستگاه در محیط نامناسب (دور نگه داشتن دستگاه از رعد و برق)
15) پرهیز از باز کردن خودسرانه دستگاه و دستکاری قطعات (مراقبت از قطعات)

انواع موتور برق با برندهای متنوع و کیفیت بالا تا پایین در بازار موجود است، از برندهای مرغوب موجود در بازار می توان به گرین پاور،رونیکس، اینکو ،هوندا، آروا اشاره کرد، چنانچه قصد خرید موتور برق مناسب برای منزل یا محیط کار خود دارید می توانید با تیم پشتیبانی وبسایت استاد ابزار جهت خرید با قیمت و کیفیت مناسب تماس حاصل فرمایید.